Iquitos in het Amazonewoud

Over Iquitos valt er wel een boompje op te zetten, om niet te zeggen een heel regenwoud. Iquitos werd in de 18e eeuw gesticht als Jezuitenmissiepost langs de Amazonerivier. Het was echter wachten tot in de 20e eeuw alvorens deze stad een rol van betekenis zou krijgen. Voortgestuwd door het succes van de rubberindustrie boomde Iquitios tussen 1900 en 1912. Rijke Westerse rubberboeren kwamen zich in de stad vestigen en prachtige herenhuizen waarvan de gevels versierd waren met azuleo´s schoten als paddenstoelen uit de grond. Het succes van Iquitos was echter van korte duur want na 1912 stortte de rubbermarkt in en verloor de stad grotendeels zijn reden van bestaan. Vandaag de dag is Iquitos dan ook de meest nutteloze (maar voor ons boeiendste) stad van Peru. Gelegen op een godverlaten plek in de Groene Hel is doelloosheid hier de norm geworden. Mensen slenteren verveeld in de laffe hitte door de vervallen zanderige straten zonder plan, zonder reden, zonder toekomst. Dit is een stad van gangsters, uitgeschudden, avonturiers en gekken. Kinderen spelen er op de met tonnen plastic en ander afval vervuilde oevers van de Itaya een zijtak van de Amazone. De rieten huizen langs deze rivier staan tot aan het plafond onder water waardoor de mensen hun hele bestaan naar de zolderverdieping verhuisd hebben. Minder fortuinlijken waarvan hun hele huis in de stroom verdwenen is wonen momenteel in legertenten op de centrale boulevard aan de rand van het water. Hoe lang nog?… Geen mens die het weet en geen mens die er ook maar iets om geeft….Gieren zoeken samen met kinderen, bejaarden en sukkelaars naar dat beetje bruikbare of eetbare materiaal in de vele afvalhopen. Iedereen leeft hier van kleinhandel en loopt de godganse dag met allerhande zaken te leuren. Elke sol die men als verkoper verdient geeft men door aan een andere leurder in een eindeloze ketting van afstompende kleinschaligheid. Oude venten zitten in plastic stoeltjes op de stoep met open mond te gapen naar al het jonge (en zelfs al wat oudere) ´vlees´dat aan hen voorbijkomt en denken met weemoed terug aan de tijd dat ze zelf achter dit vlees aanzaten. Schurftige honden liggen lam van de hitte op straat te tukken, vaak vergezeld door enkele vergeten dronkaards die hopen om er zo lang mogelijk van hun alcoholroes te kunnen blijven genieten. Overal zie je venten op straat vluchtig -al dan niet vermomd in een handdruk- geld ´doorgeven´. Drugstraffiek, dierensmokkel, huurmoord of gewoon wisselgeld…Alles is mogelijk en niets ongewoon. In Iquitos vind je trouwens een buitenproportioneel aantal bankautomaten, hetgeen niet hoeft te verwonderen aangezien je hier eveneens een buitenproportioneel aantal casino´s aantreft….Vrouwen kleden zich opvallend luchtig, vermoedelijk in de hoop er een nachtje plezier aan over te houden….Niet ongewoon, al moeten ze dit dan wel weer bekopen met het schuldbesef dat ze vermoedelijk een nieuwe inwoner op de wereld zullen brengen die gedoemd zal zijn om in deze Urban Jungle een al even nutteloos bestaan te lijden….

Jawel, in het hart van de jungle geldt de wet van de jungle…ook in Iquitos.

Junglekoorts

Daar staat een mens dan klaar, strijdlustig, bereid om het gevecht aan te gaan met de jungle en haar griezelige bewoners. Anaconda´s, piraña´s, tarantula´s, giftige slangen, wriemelende insecten, duizenden bloeddorstige muskieten en parasieten...Niets schrok ons af....Om dan uiteindelijk geveld te worden door een stomme bronchitis! Zodoende zijn we vervroegd van onze geplande 4daagse moeten terugkeren om in ware Dr. Livingston ontdekkingsreizigersstijl gerepatrieerd te worden naar Iquitos. Na een eindeloos lange zoektocht aldaar om een kliniek te vinden die nog over een sterke -intramusculair toe te dienen- antibiotica beschikte zijn we terug in ons hotel waar we slechts eergisteren vertrokken waren...Pfff doodjammer want het beloofde echt de max te worden. Het begon allemaal heel leuk met een spectaculaire boottrip naar het Pacaya-Samira natuurreservaat waarbij we reeds heel vlug kennis maakten met de eerste junglebewoners. We zagen namelijk enkele roze en zwarte dolfijnen van heel nabij uit het water opspringen. Na de verplichte parkregistratie voeren we verder naar onze oerwoudverblijfplaats...Ja man! Vergeet al die softe verhalen maar van salontoeristen die zogezegd ´ín den wilden´gaan overleven om dan uiteindeijk vanuit een superdeluxe lodge even aan de jungleoppervlakte te gaan krabben! Echt, waar wij zaten, dat was junglelife! Een bed, een matras en een muskietennet...that´s it! Eten kregen we van de bosburen naast ons kot die echter geen gas of elektriciteit hadden en zodoende hun potjes op een primitief houtvuurtje aan de pruttel moesten houden. Het bureautje waarbij we onze trip geboekt hadden werkte blijkbaar heel nauw samen met de echte inwoners van de Selva. Ook onze gids Miguel was een geboren en getogen oerwoudman die zich terecht zorgen maakte over de nieuwste ontwikkelingen op vlak van jungletoerisme waarbij welliswaar perfect tweetalige gidsen uit het verre Lima met heel veel show naar het woud komen om er toeristen in al hun onwetendheid aan de grootste broussegevaren bloot te stellen. Ja het fameuze ´pisvisje´bestaat echt en je moet als gids het woud al verdomd goed kennen om te weten waar en wanneer dit beestje actief is! Nadat we ons geinstalleerd hadden en we een overigens heerlijke maaltijd geserveerd kregen was de nacht reeds ingevallen en kwam de jungle echt tot leven! Waauw al die geluiden, al die bedrijvigheid! Van tussen alle hoeken en spleten in ons kot kwamen honderden spectaculaire beestjes naar buiten gekropen waarvan de handgrote spin wel de meest indrukwekkende was...zo´n beest! Tijd om een wandelingetje door de ´tuin´ te maken dacht Miguel en jupla, we stonden nog niet goed en wel buiten of daar lagen er al twee kanjers van padden voor onze voeten te paren! Miguel zelf kwam trouwens ook als een echt nachtdier tot leven. Zijn ogen werden groter, zijn bewegingen vinniger, zijn gehoor scherper…Daar een zwakke ´kwak´ tussen de veelheid aan geluiden en meneer wist onmiddellijk tussen de bladeren van een bananenboom een prachtige boomkikker te vinden…Snif, snif…neus in de lucht ´Do you smell the ocelot?´ Neen! Wij roken en zagen hem niet maar we waren er wel zeker van dat onze gids akka nachtroofdier de waarheid sprak! Nu, wat we ook niet zagen maar wel met duizenden tegelijk hoorden en voelden waren de ontelbare muskieten die in ons een waar feestmaal herkend hadden. Deet of geen deet, bijten deden ze toch en zelfs dwars door onze kleren heen. Gevolg, Charlotte kon de verdere nacht ingaan als Michelinmanneke aangezien die beten bij haar nog eens gevaarlijk hard begonnen op te zwellen. Het zou trouwens toch een -op zijn zachtst uitgedrukt- woelige nacht worden. Behalve een lijf vol bulten had Charlotte ook nog eens vliegende diaree. Ellendig, want omdat het tuintoiletje ´s nachts het clubhuis werd van menig wriemelbeestje deden we onze boodschap dan maar in open lucht waarbij de billen echter nog meer belaagd werden door die vervelende bloedzuigers! Van slapen zou ook al niet te veel in huis komen: overal rond ons kot je hoorde je de beesten letterlijk vechten voor hun bestaan, de arme baby van de bosburen lag uren aan een stuk te huilen (en hier geen huisartsen, laat staan pediaters), Charlotte haar brobbeldarmen, ikzelf een kanjer van een loopneus en een verkoudheid…en dan was er nog Miguel die volgens ons door een kwade geest bezeten was want die begon midden in de nacht uit het niets opens keihard te schreeuwen! Als je het al niet bent dan maakt de jungle je wel gek! Enfin, na dus een heel korte nacht waarvan we blij waren dat we ze uberhaupt overleefd hadden konden we ´s morgens vroeg aan onze eerste dagverkenning beginnen. Omdat Charlotte haar buik nog steeds kuren had en er op de prauwen waarmee we door het ondergelopen land zouden varen geen toilet voor handen was leek het raadzaam voor haar om een ochtendje in het basiskamp achter te blijven. Zodoende vertrokken we die morgen met zijn drieen: Miguel, ikzelf en dan nog een ´kennis´van hem die bij het leger had gediend ergens in de verre jungle van Colombia en Ecuador (sic!) waarbij de Selva hem vertrouwder was dan eender welke geciviliceerde omgeving op aarde. Ja waarlijk, hij kon er iets van. Moeiteloos wees deze zachte Rambo me op enkele opmerkelijke zaken van het woud. Zo werd onder andere duidelijk dat geplette termieten een perfecte anti-muggenprut vormen, dat er tal van eetbare en zelfs lekkere vruchten in het woud te rapen vallen, dat er lianen bestaan waar je letterlijk van kunt drinken en dat het extract van een bepaalde boomschors even efficient is als een heel doosje Imodium (voor Charlotte)…Ja de jungle is een apotheek op zichzelf…Normaal gezien had het verhaal hier nog een heel stuk verder moeten gaan ware het niet dat op dat moment die bronchitis (gepaard gaande met koorts) in alle hevigheid losbarstte en zodus roet in het eten strooide…Echt spijtig maar tja, als je met je kop tegen de grenzen van je eigen lichaam aanknalt dan openbaart het leven zich als de machtige Amazone zelf…Een grilling, kronkelende onvoorspelbare stroom die willens nillens zijn eigen bedding bepaalt en waarop je je als mens dan maar beter gewoon kunt laten meedrijven….

Helva

De Selva mag dan al op natuurlijk vlak enkele fantastische troeven hebben, op humaan vlak is het er echter vaak eerder de helva. Het klimaat is naar de knoppen en dat zullen ze hier allicht niet snel vergeten! Door de aanhoudende regen zijn hier zowat alle rivieren in de wijde omgeving buiten hun oevers getreden. Nu, aanzwellende rivieren en hevige neerslag zijn zaken die ze hier in het woud al sinds jaar en dag kennen en dan ook de hoofdreden waarom men hier voornamelijk op palen bouwt. Dat de rivieren dit jaar echter maar liefst 4m hoger zouden staan dan hun normale hoogste peil had men zelfs hier niet voor mogelijk gehouden. Triestig en pijnlijk om te zien hoe zowat alle huizen langs de oevers tot een halve meter (en meer) ondergelopen zijn. Enkel loopplanken en geimproviseerde plankenbodems kunnen alsnog een beetje soelaas brengen maar voor de rest is het wachten tot het water weer naar zijn normale peil gezakt is en dat kan nog 3 maanden duren! Niet alleen echter de woningen staan onder water, ook dat kleine beetje broodnodige landbouwgrond langs de rivierflanken is in het water verdwenen waardoor de voedselprijzen hier al even snel gestegen zijn als de rivieren zelf….en dan hebben we het nog niet gehad over het vele afval dat zich in de ondergelopen straten heeft opgestapeld en dat naar een ware microbenbom aan het evolueren is. Wetende dat de mensen het water rondom hun huizen al altijd als drinkwater gebruiken en ze deze gewoonte ook nu behouden hebben kan het niet anders of er zullen hier vroeg of laat epidemieen uitbreken. Ja de ellende is echt nog lang niet voorbij want op veel overheidssteun dient men hier ook al niet te rekenen. Er zal bijgevolg zowel letterlijk als figuurlijk nog heel wat water naar de zee moeten vloeien alvorens dit immense probleem volledig opgelost zal zijn. Als het al ooit weer opgelost geraakt…Een ander staaltje van ellende waar we niet zomaar omheen kunnen is het zeer gebrekkige onderwijs en de erbarmelijke gezondheidszorg hier in de Peruaanse tropen. Overal in het woud zag je langs de rivieroevers op gelijk welk moment van de dag kinderen doelloos rondhangen door een gebrek aan een deftige schoolorganisatie. Onderwijzers worden onderbetaald, leveren half werk of zijn zelf gebrekkig geschoold. Bovendien kost het sommigen van hen uren om in hun afgelegen schooltje te geraken. Hierdoor is het niet ongewoon dat de schoolweek op maandag pas tegen de late middag (of zelfs op dinsdag) begint en op donderdagavond alweer voorbij is (want vrijdagmorgen vertrekt de leerkracht al vroeg om tegen ´s avonds thuis te zijn). De gevolgen van dit wanbeleid zijn dan ook verschrikkelijk. Kinderen blijven ondergeletterd waardoor ze veroordeeld, ja zelfs gedoemd zijn om net als hun ouders (en grootouders en over....) eenzelfde harde monotone overlevingsbestaan zonder enige vorm van luxe of comfort te zullen moeten leiden. En dan die gezondheidszorg...om bij te huilen. Enkel de meest prangende zaken kunnen hier opgelost worden (en dan nog...).De publieke ziekenhuizen zijn bovendien onderbemand en zowat steeds overvol terwijl de priveklinieken meestal onbetaalbaar zijn. Nog erger echter is het feit dat er zowel in de openbare als in de private ziekenhuizen een chronisch tekort aan medicijnen is...Ja dan sta je je daar als toerist toch een beetje te schamen wanneer ze hier voor jou hun uiterste best doen om alsnog aan je antibiotica te geraken....

Miguel

Hoe het leven kronkelen kan en daarom niet altijd in de slechtste zin…Door onze vervroegde terugkomst van de jungle hebben we er een nieuwe maat aan overgehouden! Miguel, onze gids in de brousse bood zich namelijk als vriend aan en was zelfs bereid om ons zijn befaamde Belenwijk te tonen. Een aanbod dat wij alvast niet afsloegen. Belen is namelijk een wijk van Iquitos die deels op het land deels in het water ligt. Sommige huizen staan op palen, anderen zijn ware vlotten die op de stroom meedrijven. Het leuke aan Belen is dat het openbare leven zich in het regenseizoen, wanneer de rivier hoog staat, volledig op het water afspeelt. Je vindt er dan drijvende winkeltjes, drijvende tankstations, een heuse drijvende markt en ja zelfs drijvende cafe´s! Iedereen verplaatst zich op dat moment met lange houten motorbootjes of met kleine platte kano´s. Yes, een unieke kans om Iquitos nog wat beter te leren kennen en onze eerste indrukken wat bij te schaven (dus toch niet allemaal gangsters, avonturiers, uitgeschudden en gekken....). Eerst brachten we een bezoekje aan de markt op het droge gedeelte. Man wat een toestanden! Overal kronkelden en kropen er mensen in een wierwar van kraampjes vol van de meest vreemde producten gaande van allerhande bizarre soorten junglefruit alover de zotste vissoorten zoals katvissen, pirañas en zowaar sidderaal in schijfjes tot en met levende schildpadden, apen en papegaaien. Van deze laatste zijn we er trouwens zelf nog steeds niet aan uit of ze nu als huisdier dan wel als vers soepvlees verkocht werden. Net zoals zowat alle andere plaatsen in de Selva werd ook Belen trouwens (welliswaar contradictorisch) niet gespaard van waterellende. Een heel groot stuk van het normaal gezien droge gedeelte was namelijk ook onder water verdwenen...Water, water, water...overal water. Huizen die nochtans op palen gebouwd werden maar die toch ondergelopen waren, straatverlichting waarvan alleen nog het lampje boven stak, hele straten die nu rivieren waren...Je houdt het niet voor mogelijk! Hierdoor konden we dan ook slechts na een wankele tocht over een labyrint van haastig bijeengetimmerde loopplanken bij het drijvende huis van Miguels vader komen waar onze nieuwe vriend zijn eigenste bootje aangemeerd lag. Met zijn bootje vertrokken we richting Amazone...Waarlijk de Amazone is gigantisch! Waauw zo´n machtig brede rivier. Niet te geloven dat heel die massa water ooit nog allemaal in de zee zal vloeien. Wonderbaarlijk! Maar Miguel had die dag nog meer voor ons in petto. Langs de oevers van de Nanay nog een andere bijrivier van de Amazone meerden we aan bij een hutje waar we volgens hem enkele apen konden zien. Bleek dat het in feite om een soort junglebeestjesasiel ging waar gewonde dieren even op hun positieven konden komen alvorens ze terug in de natuur werden gedropt. Mens dit leek de ark van Noa wel! Op de veranda en het dak van het paalhutje liepen allerhande soorten apen vrolijk heen en weer te draaien, ook enkele luiaards hingen er lustig in de wind te wapperen en vanuit de nok van het dak keek een bontgekleurde papegaai op ons neer. Voor we het goed en wel beseften zaten we daar zelf allebei met respectievelijk een luiaard en een saki op onze schoot! En dan moesten ze ons nog de twee gewonde anaconda´s tonen....Enfin, ´t is maar dat je weet dat zo`n beest echt wel een enorme pak op je schouders is (zelfs een kleintje). Na het asiel wilde Miguel ons nog eens zijn eigen huis tonen...iets waar we hem heel dankbaar voor waren want het gebeurt niet elke dag dat je als toerist zomaar letterlijk in het leven van de locals kunt binnenstappen....Wat we echter te zien kregen was allesbehalve leuk, gezellig of mooi te noemen. Ook Miguels huisje had namelijk de watersnood niet overleefd. In een ondergelopen kamertje van pakweg 10m2 vol drijvende rommel lag een verhoogd platform van amper 6m2 waarop al zijn schaarse bezittingen drooggehouden moesten worden. Op datzelfde minuscule stukje plankenvloer zaten ook zijn vrouw, zijn twee schoonzussen, zijn schoonmoeder, een adoptiezus, een inwondende oom, zijn drie kinderen en dan nog eens drie familiegerelateerde kinderen opeengeprakt. Geen voet kon je er nog verzetten. Schrijnend! Bovendien had zijn jongste dochertje al dagen diaree ten gevolge van een slok water dat ze binnengekregen had toen ze onlangs van het platform gevallen was....En dan vertelde Miguel ons nog dat de sommige ondergelopen huizen sinds de watersnood geplaagd worden door 'verdwaalde' anaconda´s! Indeed, een normaal mens zou er zwaarmoedig van worden, maar hier in de Selva blijft men onlangs alle ellende wonderbaarlijk genoeg lachen en werden we op de best mogelijke manier als in een normaal huis ontvangen....

Gangsters, avonturiers, uitgeschudden en gekken....maar dan wel uit het goede, om niet te zeggen beste en vooral taaiste tropenhout gesneden.....